Bijdrage zomernota

Voorzitter,

Als we door Rouveen, IJhorst of Staphorst lopen, fietsen of rijden zien we talloze bomen. Een sterke stam draagt de takken met daaraan de bladeren. Ondanks een aantal heel droge weken, zijn de bladeren toch nog fris groen. Dat herinnert ons eraan dat een groot deel van de boom niet zichtbaar is. De wortels van de boom zorgen voor stevigheid en de opname van voedingsstoffen en vocht. Daarom zijn goede wortels van onmisbaar belang.

In het beleid van de gemeente kunnen we ons blind staren op die zaken die zichtbaar zijn, zoals huizen, wegen, bedrijven, groenstroken, speelveldjes, wegen en sloten. Belangrijker is echter dat de wortels goed zijn. Ten diepste zijn onze wortels alleen in orde als er een levende relatie met God onze Schepper. Die stevige wortels wensen we alle inwoners van onze gemeente toe.

Sociaal domein

Voorzitter, met de zomernota van 2023 krijgen we een eerste doorkijkje naar de begroting voor 2024. De punten die onze fractie mee wil geven, vallen uiteen in drie groepen. Allereerst het sociaal domein. Dan hebben we het bij uitstek over de wortels onder de boom van de samenleving. Een aantal belangrijke wortels zijn het tegengaan van eenzaamheid, het verbeteren van de toegankelijkheid van de zorg en het investeren in huwelijk en opvoeding. Concreet denken we aan:

• Laten we om tafel gaan met diverse organisaties in onze gemeente en initiatieven ontwikkelen om eenzaamheid tegen te gaan.
• Welke knelpunten ervaren zorgvragers om de juiste hulp te krijgen? Hoe kan de toegankelijkheid van de zorg verbeterd worden?
• Het gezin is de hoeksteen van de samenleving. Stabiele gezinnen kunnen veel problemen voor jong en oud voorkomen. Wat kunnen wij doen en welke middelen hebben we als gemeente om hieraan bij te dragen?
• Daarnaast is het belangrijk dat er voldoende mogelijkheden zijn voor ondersteuning in de opvoeding. Als opvoeder heb je een voorbeeldfunctie en als ouders problemen ervaren, moeten er geen hoge drempels zijn om hulp te vragen. Waarbij kleinere problemen ook niet zover uitgroeien, dat er specialistische hulp nodig is.
• Welke knelpunten zijn er voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt? Hoe kunnen we die knelpunten wegnemen?

Financiën

Ten tweede liggen er uitdagingen op het gebied van de financiën. Een gezonde financiële situatie is niet direct zichtbaar en behoort tot de wortels van de boom. De vooruitzichten voor het jaar 2026 zijn niet rooskleurig. Het ziet er naar uit dat we de tering naar de nering moeten zetten en dat betekent dat onze gemeente zeer terughoudend dient te zijn met het aangaan van structurele lasten. Het verhogen van lasten is wat ons betreft nu niet aan de orde. Ook moeten meevallers uit andere jaren niet zomaar uitgegeven worden, maar gebruikt worden om toekomstige tegenvallers aan te kunnen. Als de gemeente haar reserves aanspreekt voor incidentele uitgaven, dient dat wat de SGP betreft gericht te zijn op het oplossen van wezenlijke knelpunten of moeten deze incidentele uitgaven resulteren in structurele opbrengsten c.q. besparingen in de toekomst. We roepen het college op om creatief naar de begroting te kijken, wat overigens iets anders is als creatief boekhouden. (Deze laatste opmerking als verheldering voor meeluisterende journalisten.)

 Concreet:

• Binnen de gemeentelijke organisatie is het allereerst van belang dat we onze basistaken op orde hebben. We verwijzen daarbij naar het rapport van BMC over een toekomstbestendig personeelsbestand, wat vorig jaar het vertrekpunt is geweest.
• De Regio Zwolle gaat ook extra geld kosten. Dat wij kritisch tegenover deze bestuurslaag staan, heeft alles te maken met het feit dat er geen democratisch mandaat is. We vragen ons af welke taken de Regio van ons overneemt en wat we als gemeente Staphorst terug krijgen voor de extra bijdrage die gevraagd wordt.
• Een groeiende organisatie mag geen doel op zich zijn. Te snelle groei kan zorgen voor verlies aan effectiviteit. Hoe houden we hier grip op?

Fysiek domein

Ten derde hebben we nog een aantal losse onderwerpen, die meestal wat beter zichtbaar zijn en daarom gezien kunnen worden als de stam, de takken en de bladeren van de boom.

• We hebben veel aandacht gevraagd voor het sociaal domein. Ook fysieke gezondheid is belangrijk. Voldoende mogelijkheden om op een laagdrempelige manier te bewegen, heeft steeds opnieuw onze aandacht nodig.
• Ontdek Staphorst heeft de afgelopen tijd goed werk verricht, passend bij de gemeente Staphorst. De gemeente draagt bij aan de ontwikkeling hiervan. We nemen aan dat een dergelijke organisatie op termijn in haar eigen financiële middelen kan voorzien en dat de gemeentelijke bijdrage naar beneden kan.
• Wat betreft de verduurzaming van woningen, heeft Staphorst een extra grote uitdaging door de vele monumentale panden. Graag zien we dat eigenaren extra ondersteuning kunnen krijgen bij het verkennen van de mogelijkheden om het energieverbruik naar beneden te brengen.
• Er zijn veel plannen op het gebied van woningbouw. Veel grote kavels en woningen zijn echter te duur en worden daarom niet verkocht. Voor onze jongeren blijft het daarom lastig om aan een woning te komen. Is het bijvoorbeeld een optie om grote percelen, die al lang in de verkoop zijn, als gemeente te kopen en door herverdeling in kleinere kavels geschikt te maken voor onze jongeren? Wij roepen het college op om zijn creativiteit op dit punt maximaal in te zetten.
• Vergroening van de omgeving heeft diverse voordelen. We stellen voor om een versteende plek uit onze gemeente als pilot volledig te vergroenen, met aandacht voor voldoende speelruimte.
• De SGP investeert ook graag in mogelijkheden voor agrariërs om grond van stoppers te gebruiken en zo de bedrijfsvoering te extensiveren. Het gebruik van gelden uit de bestemmingsreserve duurzaamheid voor het PPLG (of onderdelen ervan), zien we als een goede besteding van deze gelden.
• Wat betreft onze wegen zetten we graag in op het oplossen van knelpunten en het verbeteren van wegen die nu kwalitatief erg slecht zijn, zoals een deel van de Klaas Kloosterweg West.
• Het openbaar vervoer (vooral de verbinding met Zwolle) moet echt beter. We stellen voor om een experiment te starten voor een snellere verbinding met de scholen in Zwolle.
• Onderwijshuisvesting moet goed zijn. Er is een spanningsveld tussen benodigde en beschikbare ruimte in scholen en er is een uitdaging op het gebied van duurzaamheid. Welke mogelijkheden hebben we om hier (incidentele) gelden voor in te zetten?

Afsluiting

Voorzitter, het verzorgen van een boom vraagt de juiste behandeling op het juiste moment. Soms moet er gesnoeid worden. Soms moeten dode takken worden verwijderd. Op een ander moment moet de boom extra voedingsstoffen krijgen. We wensen het college en de ambtelijke organisatie wijsheid toe bij het verder uitwerken van de begroting. We hopen dat de door ons aangereikte bouwstenen op een goede manier verwerkt worden in het geheel.

Dank u wel.