Windenergie, draagvlak van de hele raad en echte participatie van burgers

In de raad van 23 mei 2017 is de volgende bijdrage gedaan door de SGP fractie.

Iedereen is voor duurzame energie, tegen de opwarming van de aarde, maar we willen het niet ten laste laten gaan van ons eigen woongenot. Er worden landelijk afspraken gemaakt, de provincies verdelen de pijn, en de gemeenten zijn het voetvolk die deze oorlog mogen winnen.

De provincie Overijssel heeft de afspraak met het Rijk om in 2020 85,5 MW windenergie in Overijssel gerealiseerd te hebben. In een brief aan Provinciale Staten (d.d. 20 december 2016) geven Gedeputeerde Staten aan dat er voor 2020 nog 10,5 MW (3 tot 4 windturbines) aan plannen gerealiseerd moeten worden, om aan de hierboven aangegeven taakstelling te kunnen voldoen.

De provincie steekt in op realisatie van deze extra windturbines in Staphorst. Dit vanwege het gegeven dat er een zoekgebied in Staphorst ligt, waarvoor diverse initiatieven zijn ingediend. De provincie heeft de gemeente gevraagd hier invulling aan te geven door een eigen bestemmingsplan in procedure te brengen en vast te stellen.

Tevens heeft de provincie aan de gemeente aangegeven dat wanneer zij niet bereid is hiervoor een bestemmingsplan in procedure te brengen zij, dus de provincie, aan één van de initiatieven zelf medewerking verleend via een Provinciaal Inpassingsplan (PIP).

Voorzitter, de vraag die vanavond voor ons ligt betreffende windenergie heeft een lange geschiedenis. Sommige gemeenten hebben bodemschatten, wij hebben blijkbaar luchtschatten. De laatste 3 a 4 jaar is het rustig geweest en plotseling kwam in december 2016 de brief van GS aan PS langs in de raad. In plaats van in het verleden te wroeten, te onderzoeken wie wat wanneer gezegd heeft, geeft het GS nu duidelijk aan dat de keus aan ons, als gemeente, is. Pakken we het op of pakken we het niet op. Links-om of rechts-om de windturbines gaan er komen.

We hebben daar de afgelopen maanden als fractie best wel over nagedacht. Aan de ene kant is het gemakkelijk om te zeggen, we pakken het niet op, laat de provincie maar met een PIP komen. Lekker veilig voor de raad, we gaan vrolijk naar de volgende verkiezingen, allemaal tegen, en ondertussen wordt door de provincie vergunning gegeven voor enkele windturbines. Inspraak vind plaats bij de provincie en wij zeggen allemaal: “we waren er tegen”, “we hadden het graag anders gewild”.

Toch voelt dit niet goed. Wij, als raad van Staphorst, kennen toch immers beter ons gebied en onze burgers. Wij zouden toch moeten weten wat goed is voor onze gemeente. Wij staan toch dichter bij de burger. De burger kan ons toch gemakkelijker aanspreken, dan wanneer ze in gesprek moeten met leden van GS of PS. Mensen, waarvan er niemand in onze gemeente woont.

Onlangs hebben we vanuit dezelfde provincie een medewerker communicatie op bezoek gehad, dhr. van Damme, hij is een goeroe die het voor zich ziet hoe je als bestuur, door de burger beter te betrekken bij nieuwe projecten er veel meer draagvlak is. Een uitspraak: “Zo lang bestuurders blijven denken in ‘zij’ en ‘wij’ kom je nergens”. Hij was hierin erg gedreven en ik ga ervan uit dat hij deze sessies niet alleen in de gemeenten geeft maar ook in het eigen provinciehuis. Daarom hebben wij er ook vertrouwen in dat een voorstel om de windmolens met een stevige vorm van burgerparticipatie en cooperatie ook door de provincie omarmt wordt. Met deze betrokkenheid zorgen we ervoor dat de nadelen die we ondervinden ook gecompenseerd worden met voordelen voor de burgers en de gemeenschap. Voorzitter, het zal u niet verwonderen dat optie 3 ons het meest aanspreekt:

Staphorst werkt mee aan windenergie als er een zo breed mogelijk draagvlak is, geen overlast en volledig (100%) coöperatief. - Staphorst geeft aan windmolens te willen onder strikte voorwaarden. Er moet een breed draagvlak zijn, waarbij de milieuvoorschriften maximaal nageleefd dienen te worden. Aspecten als geluid en schaduw zijn hierbij onderwerpen, die zwaar meewegen bij de afweging om al dan niet turbines toe te staan. Daarnaast wordt de harde eis gesteld dat nieuwe windmolens volledig coöperatief gerealiseerd worden, wat inhoudt dat nieuwe molens voor en door de samenleving gebouwd worden. De financiële opbrengst van de molen komt dan geheel in handen van de participerende burger(coöperatie)s binnen de gemeente Staphorst.

De gedeputeerde staten en de provinciale staten moeten hier wel warm van worden. Het is in de geest van de nieuwe omgevingswet, het is in de geest van het nieuwe denken waarvoor men dhr. van Damme de gemeente laat rondgaan.

De keuze voor optie 3 sluit aan bij onderdeel 8.5.3 van het coalitieakkoord “Bij nieuwe initiatieven op het gebied van windenergie dienen in elk geval draagvlak, participatie en gezondheidsaspecten te worden beoordeeld”.

Het voorstel biedt ook een kans voor realisatie van de windturbines in de staatsbossen. Voor enkele jaren was dit niet mogelijk. Nu is dit wel mogelijk. Staatbosbeheer zou hier aan mee willen werken. We hebben daarover met de beheerders van gedachten gewisseld. Wanneer er een provinciaal inpassingsplan komt, wordt er beperkt gekeken binnen het zoekgebied en zal realisatie in de Staatsbossen dus niet mogelijk zijn. Realisatie van windmolens in de Staatsbossen betekend immers dat er minimale overlast is. Niemand last van slagschaduw. Wanneer je in de bossen loopt, zie je de windmolens niet vanwege het bladerdak. Het enige wat je overhoudt is horizonvervuiling, maar dat is dan ook het enige. Wellicht geeft het Staatsbosbeheer ook de mogelijkheid om extra dingen te doen voor de recreanten, de kosten van het up to date houden van alle voorzieningen kunnen daardoor wellicht beter gedekt worden.

Als Staphorst zullen we niet de eerste zijn om via een burgercooperatie een windturbine te bouwen. Er zijn via internet meerdere praktijkvoorbeelden te vinden. Door gezamenlijk op te trekken vervalt het “wij en zij denken”, maar wordt het “ons”. Wanneer alle leden van de cooperatie een aandeel van ca. 1000 euro in de windmolens steken en men krijgt er jaarlijks 100 euro voor terug als dividend en/of korting op de energierekening dan kan er toch wel een in plaats van een negatief gevoel een neutraal gevoel onstaan? Dat is toch immers anders dan wanneer bepaalde personen of grote ondernemingen aan de zuidas van Amsterdam de voordelen binnenharken en de beste bevolking van Staphorst het maar aanziet?

We lazen onlangs in de krant dat een windmolenpark bij Hattemerbroek de voorwaarde meekreeg dat de windmolens na 25 jaar gesloopt moesten worden. We vinden dat een goede gedachte. Bij het kopen van apparatuur kennen we al dat we ook de verwijderingsbijdrage moeten betalen. Door aan een project deze voorwaarde te stellen, moet men er in de exploitatie al rekening mee houden dat er ook geld gereserveerd moet worden voor de sloop.

Voorzitter, in deze tijd, 2017, dat men er achter komt dat windmolens op zee gerealiseerd kunnen worden zonder subsidie, worden we als gemeente, als het ware, gedwongen de keus te maken tussen de beide opties: Ja en Ja. Door hogere overheden wordt deze keuze ons voorgelegd, graag zouden we willen discusseren over het nut en noodzaak van deze plannen op nationaal niveau. Wij zijn echter niet op die positie gesteld. We willen daarom graag dat we als fracties in deze raad gezamenlijk optrekken. Onze keuze voor dit moment ligt bij optie 3.

De besluitvorming is geen sluitstuk van dit onderwerp, maar een begin. Wanneer de raad met dit voorstel instemd, wordt het traject, om te komen tot de keuze voor een initiatief, dat voldoet aan de gemeentelijke uitgangspunten, nader uitgestippeld. De raad zal hierbij betrokken worden. De gemeente zal dan daarbij een externe deskundige inschakelen, die goed ingevoerd is in het werken met participatiemodellen.