Bijdrage SGP Algemene beschouwingen

De bijdrage van de SGP aan de Algemene Beschouwingen 2020. Uitgeproken op 29 oktober door Erik Hattem.

Inleiding

Wist u dat veel winkels in het verleden de eerste dagen van het jaar gesloten waren?
Wat was hier de reden van? Juist, een scheef hangend kartonnen bordje op de winkeldeur met de tekst: wegens balansen gesloten. Daarachter een half verlichte winkel waar weinig activiteit te bespeuren was ……… en als kind stelde je jezelf voor dat er dan de hele dag spannende dingen met weegschalen gedaan werden. Maar het was gewoon iets saais als het tellen van de voorraad. De winkelier wilde weten hoe hij ervoor stond en maakte een inschatting voor het nieuwe jaar van zijn voorraad, zijn reserve en zijn investeringsmogelijkheden.

Basis op orde
Als Gemeenteraad staan we eveneens voor een nieuw jaar waarvoor de balans c.q. de begroting is opgemaakt. We staan voor een grote uitdaging en als SGP-fractie realiseren we ons dat dit gevolgen heeft voor onze inwoners. Als fractie moeten we keuzes maken in datgene wat nodig, nuttig en aangenaam is. Met andere woorden wat moet er gedaan worden en wat kan uitgesteld of van de lijst worden geschrapt. De wetgever schrijft immers een sluitende (meerjaren)begroting voor. We verstaan hierin onze verantwoordelijkheid en zullen deze nemen.

De daad bij het Woord
Paulus wijst in de Bijbel in 1 Timotheüs 2 op het belang van het gebed voor de overheid om van daaruit hun werk te mogen doen. Hij zegt: ‘Ik vermaan dan voor alle dingen, dat gedaan worden smekingen, gebeden, voorbiddingen, dankzeggingen, voor alle mensen; Voor koningen en allen, die in hoogheid zijn; opdat wij een gerust en stil leven leiden mogen in alle godzaligheid en eerbaarheid. Want dat is goed en aangenaam voor God, onzen Zaligmaker.’
Daar ligt het begin, ook bij aanvang van een nieuw begrotingsjaar.

Het jaar 2020 ligt voor ons. Veel plannen vragen om invulling. We willen als SGP- fractie de zaken praktisch, realistisch en principieel benaderen.
Laten we in alles de woorden Deo Volente – ‘Zo God het wil’ – in acht nemen en besef hebben van onze afhankelijkheid.

Algemene Beschouwingen 2020
Voorzitter, we gaan over tot enkele onderwerpen vanuit de begroting. De begroting 2020 geeft een goed totaalbeeld van onze gemeente. We kunnen slechts enkele onderwerpen aanstippen. Als SGP-fractie hebben we bij de besprekingen van de Zomernota diverse onderwerpen ingebracht die we in deze begroting terugzien.

Hoe staan we er als gemeente voor en waar gaan we naartoe?
De begroting 2020 en Meerjarenraming 2021 – 2023 van onze gemeente Staphorst wordt door alle voorbesprekingen rondom de Zomernota inmiddels bestempeld als een nogal afwijkende begroting in vergelijking met voorgaande jaren.
De hoofdoorzaken van deze afwijking en het niet in balans zijn van deze begroting:
•    Toename kosten uitvoering sociaal domein;
•    Toename gemeentelijk taken;
•    Afname uitkering Algemene Gemeentefonds;
Als fractie – en veel inwoners met ons – fronzen we onze wenkbrauwen en vragen hoe de geldstroom uit Den Haag onze gemeente bereikt?
Liggen de ‘op- en afritten’ wel op de juiste plek?

Financiën

Begroting
Keuzes maken binnen de investeringen in plaats van belastingverhoging. Dat is het vertrekpunt geweest in het SGP-verkiezingsprogramma en coalitieakkoord. Vanuit dat perspectief ligt hier een begroting met uitdagingen voor ons. Dit hebben wij niet voorzien.
En dit is vooral pijnlijk voor onze burgers. Want keuzes maken binnen de investeringen zijn niet voldoende. Welzijn burgers en ondernemend Staphorst vragen om te blijven investeren in de nodige zaken!

Om dat te borgen zullen de belastingen moeten worden verhoogd. Voor 2020 is het onontkoombaar. Wij hopen meer lucht te krijgen door de brandbrief die is verzonden aan de minister van Financiën en de Tweede Kamer. Wij willen voor 2021 de noodzaak van de verdere verhoging van de OZB-belasting dan ook opnieuw bezien. Hierbij dienen we de doorrekening in de meerjarenbegroting in acht te nemen.

De komende jaren blijven we ons als fractie van de SGP focussen op de investeringen. Het aangename is niet aan de orde. Het nuttige ligt op de weegschaal en het nodige moet zijn voortgang hebben. We hebben nog mogelijkheden om keuzes te maken. Op de inwonersavond van 17 oktober hebben diverse burgers van de gelegenheid gebruik gemaakt om ons te informeren. Dank daarvoor.

Reserve
Het is goed dat we reserves hebben opgebouwd. We ontkomen er nu niet aan om een deel van onze reserves te gebruiken. We hebben de mogelijkheid om hieruit nog een nieuwe reserve te vormen. Deze nieuwe ‘reserve begrotingstekort’ kunnen we gericht besteden voor de jaren 2020 – 2022.

Algemeen bestuur & organisatie

Zelfstandig Staphorst
Als SGP blijven we ons inzetten voor het behoud van zelfstandigheid en onderstrepen nogmaals onze ambitie hierin uit ons coalitieakkoord: Wij werken strategisch efficiënt samen, daar waar dat waarde toevoegt voor onze gemeente of waarmee we samenwerken. Samenwerking mag niet ten koste gaan van de zeggenschap van de gemeenteraad en de identiteit van de gemeente Staphorst.

Ambtelijke organisatie
Formatieve knelpunten binnen de ambtelijke organisatie waarmee we niet kunnen voldoen aan de ‘basis op orde’ dienen te worden ingevuld. Overheidstaken dienen efficiënt en effectief te worden uitgevoerd. Het liefst door eigen medewerkers en dicht bij de inwoners en ondernemers. We hebben vertrouwen in het management om hier de juiste invulling aan te geven en we benadrukken om hierin niet harder maar slimmer te gaan werken.
De rapportages van de Loonsomsturing zien we ieder kwartaal graag blijvend tegemoet.

Gemeentehuis
Het Huis van de Gemeente dient geüpdatet te worden naar energielabel C. We moeten hierbij meer gebruik maken van onze eigen interne ‘(burger)kracht’. Met de kennis die hiervoor is binnen onze eigen medewerkers en/of plaatselijke aannemers en installateurs.
Er wordt te veel gebruik gemaakt van externe onderzoeksbureaus.
De Ondernemersvereniging van Staphorst had destijds deze slogan: Koop toch in de vreemde niet wat het eigen dorp ons biedt.

Verkeer en vervoer

Ontsluiting industrie
De nieuwe aansluiting van de A28 laat te lang op zich wachten. Gelukkig wordt het MIRT-onderzoek (Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte en Transport) dit najaar afgerond en kan er besluitvorming plaatsvinden over de vervolgstappen.

Zoals met de Zomernota aangegeven slibt het dorp ondertussen dicht. Met name het vrachtverkeer geeft veel overlast. Wij stellen voor om een gedeelte van de Industrieweg, de Westerparallelweg en de Oosterparallelweg een eenrichtingsweg voor vrachtverkeer te maken. Hierdoor verlaat het vrachtverkeer de industrieterreinen via de Gorterlaan.

Kruising J.J. Gorterlaan spoorwegovergang
Omdat er half september door NS besloten is om de dienstregeling Leeuwarden Zwolle uit te breiden, kan er ook verder gekeken worden naar een mogelijke treinhalte in Staphorst.
In afwachting daarop lijkt het ons heel verstandig om voor de geplande verbreding van de overweg J.J. Gorterlaan nu geen voorbereidingen te treffen voor er meer duidelijk is.
Een treinhalte die een ongelijkvloerse kruising vereist, zou deze investering weer tenietdoen. Met de gerealiseerde noodoplossing aan de Oosterparallelweg is de veiligheid sterk verbeterd en kan er wel een pas op de plaats gemaakt worden.

Onderwijs  

Hier ligt wat investeren betreft een kans. Wij vinden het belangrijk dat dit gericht wordt gedaan. Werken aan de kracht van de gemeenschap. Kennis en kunde die we hebben gericht inzetten. Sterker worden door onze scholen zaken gezamenlijk te laten oppakken. Om uiteindelijk inhoudelijk een gericht pakket te bieden. Wij vinden het belangrijk om techniek en wellicht ook ICT een plek te geven op de Havo. Hoe wordt dit vervolgd?

Sport, cultuur, recreatie en toerisme

Bewegen en sport
Uit rapporten van NOC-NSF (een Nederlands sportorganisatie) blijkt dat er in Nederland een duidelijke stijging is van het aantal mensen dat actief sport. Het aantal lidmaatschappen van verenigingen neemt daarentegen af. Er is een duidelijke trend van sporten in verenigingsverband naar individueel sporten of gezamenlijk sporten in kleine groepjes. Dit stelt ons voor belangrijke vragen. Is de manier waarop sport wordt gefinancierd (nog steeds) de juiste? Is het te verdedigen dat het aandeel sporters dat bij een vereniging aangesloten afneemt, terwijl het budget voor diezelfde verenigingen toeneemt? We nemen aan dat bij de uitwerking van het Beweeg- en sportbeleid dit punt concreet wordt uitgewerkt.

Museumsteeg
Het opknappen van de Museumsteeg is een langgekoesterde wens en we roepen dan ook het college op om deze op te knappen. 

Sociaal Domein

‘Een onsje welzijn scheelt een kilo zorg’
Het sociale domein; het welbevinden van onze inwoners is een doel! Dat geldt voor gezonde mensen, voor zieken, psychisch zieken, gehandicapten, verslaafden, jongeren die hulp nodig zijn, van een duwtje in de rug tot continu toezicht, eenzaamheid, mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, integratie en armoede. Zoveel varianten en een ieder ervaart het zijne. Dit is een zorg. Hier hebben we een taak als overheid en samenleving. Soms bekruipt het gevoel dat Nederland sociaal is ontspoord. Vaste pijlers in onze samenleving worden als luciferhoutjes weggeworpen.

Als fractie van de SGP hebben we altijd sterk gepleit voor preventie. Hierbij denken we ook aan het ontmoedigen van alcohol en drugs. Aan de voorkant ligt een kans en dus voor ons een taak! Werk samen met partijen die angels hebben in de samenleving om tijdig risico’s te signaleren. Er zijn voorbeelden van gemeenten die sterk insteken op preventie en daarmee financieel een gunstiger resultaat hebben. Laten we nog meer naar mogelijkheden kijken.

Gezondheid en milieu

Energietransitie
De komende decennia moet Nederland een energietransitie ondergaan. Ook de gemeente Staphorst heeft aangegeven in het jaar 2050 volledig energieneutraal te willen zijn. Op zich een goed streven, maar de betaalbaarheid van het geheel baart ons wel zorgen. Kan de gemiddelde burger tienduizenden euro’s investeren in een woning, om deze beter te isoleren en/of op een andere manier te verwarmen?

Ook vanuit de overheid is de betaalbaarheid een zorg. In de begroting zijn geen bedragen opgenomen voor de energietransitie. Er zal echter wel degelijk geld nodig zijn om de benodigde fte’s te bekostigen. We roepen op om waar mogelijk samen te werken met omliggende gemeenten en/of de provincie, om op deze manier de kosten zo laag mogelijk te houden.

Kleine Kringloop
Met behulp van de Kleine Kringloop kan een gemeente maaisel uit sloten, dat overeenkomstig beleid afgevoerd moet worden, naar lokale grondeigenaren brengen om toe te passen op landbouwpercelen. Ecologisch een toevoeging, financieel een voordeel.

Volkshuisvesting en ruimtelijke ordening 

Woningbouw
De afgelopen periode is er door het college en de Staphorster aannemers veel werk verzet om de woningbouw in De Slagen vlot te trekken. Mooi dat er stappen zijn gezet, nu aan de slag met elkaar, ruimte voor nieuwe woningen.

De Vechthorst heeft behoefte aan meer locaties voor sociale woningbouw in Staphorst. Laten we daarom locaties aanwijzen om die afspraken m.b.t. sociale woningbouw die we gemaakt hebben met de Vechthorst ook te kunnen realiseren.
 
Wat betreft Rouveen, daar zal de woningbouw verder uitgebreid moeten worden. De nieuwe wijk Rouveen-West is zo goed als vol. De Triangellocatie is vol, de oude Levensboomlocatie is ook ingevuld. In de Omgevingsvisie kernen hebben we aangegeven dat de uitbreiding van Rouveen in zuidelijke richting gaat plaatsvinden, nabij de Stadsweg. Laten we daar werk van maken.
 
Ook in IJhorst is het van belang voor de leefbaarheid van het dorp om verder te gaan met de ontwikkeling van nieuwe woningbouwlocaties. Er is nog wat aanbod, maar het einde daarvan komt in zicht. Het is zaak dat we verder gaan met nieuwe ontwikkelingen nabij de Poeleweg.

Ruimte voor industrie
Er wordt momenteel gewerkt aan de uitbreiding van het industrieterrein de Esch IV.
De ontwikkelingen in Staphorst gaan volop door. De verwachting is dat de Esch IV snel ingevuld zal zijn. We vinden het dan ook belangrijk dat we verder gaan met het industrieterrein aan de zuidzijde van de Gorterlaan, om zo onze ondernemers letterlijk en figuurlijk de ruimte te geven.

Slot

Voorzitter we sluiten af, we wensen het college en de ambtenaren Gods zegen voor het ontvangen van wijsheid en gezondheid om het werk te mogen doen voor onze mooie gemeente Staphorst.